Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıklamasıyla, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen bölgedeki küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) için mücbir sebep halinin 30 Kasım'a kadar uzatıldığı duyuruldu. Bu karar, özellikle cirosu 2,5 milyon liranın altında olan işletmeler için büyük bir rahatlama sağlayacak. Ancak, bu uzatmanın son kez olduğu ve kanunun yeni bir süre uzatımına imkan vermediği de belirtildi. Peki, bu karar deprem bölgesindeki işletmeler için ne anlama geliyor ve hangi kolaylıkları beraberinde getiriyor?

Mücbir Sebep Halinin Kapsamı ve Detayları

Mücbir sebep hali, Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep'in İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki mükellefleri kapsıyor. Bu durum, 2022 yılı sonu itibarıyla cirosu 2,5 milyon liranın altında olan işletmeler için geçerli olacak. Bakan Şimşek, bu kararın deprem bölgesindeki mükelleflerin yaklaşık %80'ini kapsadığını vurguladı. Mücbir sebep halinin uzatılmasıyla birlikte, bu işletmelerin vergi ödevlerini yerine getirme konusunda yaşadıkları zorlukların bir nebze olsun hafifletilmesi amaçlanıyor.

Depremden etkilenen ve vergi ödevlerini yerine getiremeyecek durumda olan mükelleflerin, bağlı bulundukları vergi dairelerine bireysel başvuruda bulunabileceği de belirtildi. Ayrıca, basit usul mükellefler, sadece gayrimenkul sermaye iradı, ücret, menkul sermaye iradı, diğer kazanç ve iratlar yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar ile 1 Ocak 2023 ila 6 Şubat 2023 tarihleri arasında işe başlayanlar da bu uzatmadan faydalanabilecek.

Uzatmanın Getirdiği Kolaylıklar ve Taksit İmkanları

Mücbir sebep süresince verilmeyen beyanname ve bildirimler ile yapılacak ödemeler için yeni bir takvim belirlendi. Bu kapsamda, e-defter oluşturma ve imzalama süresi ile e-defter ve berat dosyalarının Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine yüklenme süresi de 31 Aralık'a kadar uzatıldı. Ayrıca, deprem bölgesinde kayıtlı araçların motorlu taşıtlar vergisinin ödeme süreleri de yeniden düzenlendi. Buna göre;

• 2023 yılı 2. taksiti
• 2024 yılı 1. ve 2. taksitleri
• 2025 yılı 1. ve 2. taksitlerine ilişkin ödemelerin 31 Aralık'a kadar yapılması gerekiyor.

Borçlular, belirlenen sürelerde diğer amme alacakları için 2 Şubat 2026'ya kadar başvuru yaparak taksitlendirme talebinde bulunabilecek ve borçlar faiz alınmaksızın 24 aya kadar taksitlendirilebilecek.

Ödeme Takvimi ve Yapılandırma İmkanları

Mücbir sebep hali uzayan mükellefler, 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamındaki başvurularını 2 Mart 2026 Pazartesi günü sonuna kadar yapabilecekler. İlk taksitlerini peşin ödeme dahil 31 Mart 2026 Salı günü sonuna kadar, diğerlerini ise bu taksiti takip eden aylık dönemler halinde ödeyebilecekler.

Öte yandan, Gelir İdaresi tarafından Şubat 2023 döneminden sonra hiç vergi beyannamesi vermeyen ve vergisini ödemeyen mükelleflerin borcunun enflasyon nedeniyle oldukça azaldığı belirlendi. Bu durum, vergi ödeme yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlanan mükellefler için bir nebze olsun rahatlama sağlayabilir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bu kararı, deprem bölgesindeki işletmelerin toparlanma sürecine önemli bir katkı sağlayacak. Ancak, bu uzatmanın son kez olması, işletmelerin gelecekteki vergi yükümlülüklerini planlamaları açısından kritik bir öneme sahip. İşletmelerin, bu süreci en iyi şekilde değerlendirerek, mali durumlarını düzeltmeleri ve geleceğe yönelik stratejiler geliştirmeleri gerekiyor.